Τα πνευματικά δικαιώματα θεωρούνται εισόδημα από κεφάλαιο του άρθρου 35 του Ν. 4172/2013 γιατί αποτελούν περιουσιακό δικαίωμα.
Ο όρος << δικαιώματα >> σημαίνει το εισόδημα που αποκτάται ως αντάλλαγμα για τη χρήση ή το δικαίωμα χρήσης , των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί λογοτεχνικού, καλλιτεχνικού ή επιστημονικού έργου, συμπεριλαμβανομένων των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών ταινιών , μαγνητοταινιών για ραδιοφωνικές εκπομπές και αναπαραγωγής βιντεοκασετών, λογισμικού για εμπορική εκμετάλλευση ή προσωπική χρήση, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας , εμπορικών σημάτων, προνομίων, σχεδίων ή υποδειγμάτων, σχεδιαγραμμάτων , απόρρητων χημικών τύπων ή μεθόδων κατεργασίας ή σε αντάλλαγμα πληροφοριών που αφορούν βιομηχανική , εμπορική ή επιστημονική πείρα , οι πληρωμές για τη χρήση βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού , για τη χρήση τεχνικών μεθόδων παραγωγής, τεχνικών μεθόδων παραγωγής, τεχνικής ή τεχνολογικής βοήθειας, τεχνογνωσίας { knowhow } , αποτελεσμάτων ερευνών , αναδημοσίευσης άρθρων και μελετών καθώς και οι πληρωμές για συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά μέσω δικτύων πληροφορικής σε βάση δεδομένων επίλυσης προβλημάτων , την ηλεκτρονική λήψη { downloading } λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή , ακόμα και στην περίπτωση που τα εν λόγω προϊόντα αποκτώνται για προσωπική ή επαγγελματική χρήση του αγοραστή , την εκμίσθωση βιομηχανικού , εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού και εμπορευματοκιβωτίων και λοιπών συναφών δικαιωμάτων.
Το εισόδημα από δικαιώματα υπόκειται σε παρακράτηση φόρου , όπως ορίζεται στο άρθρο 64 του Ν. 4172/2013 { Κ.Φ.Ε. } με συντελεστή παρακράτησης φόρου 20%. Ο παρακρατούμενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υποχρέωση μόνο για τα φυσικά πρόσωπα και για το συγκεκριμένο είδος εισοδήματος του φορολογούμενου.
Τα συγγραφικά δικαιώματα και εν γένει τα δικαιώματα θεωρούνται εισόδημα από κεφάλαιο με αυτοτελή φορολόγηση 20%
Ο Νόμος 2121/1993 ρυθμίζει τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και ειδικότερα ορίζει …
ΑΡΘΡΟ 1
Πνευματική ιδιοκτησία
§1. Οι πνευματικοί δημιουργοί με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ` αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).
§2.Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν τις εξουσίες, που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 4 του παρόντος νόμου.
ΑΡΘΡΟ 3
Το περιουσιακό Δικαίωμα
§1. Το περιουσιακό Δικαίωμα δίνει στους δημιουργούς ιδίως την εξουσία(δικαίωμα) να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν:
α) Την εγγραφή και την άμεση ή έμμεση, προσωρινή ή μόνιμη αναπαραγωγή των έργων τους με οποιοδήποτε μέσο και μορφή, εν όλω ή εν μέρει.
β) Τη μετάφραση των έργων τους.
γ) Τη διασκευή, την προσαρμογή ή άλλες μετατροπές των έργων τους.
δ) Όσον αφορά το πρωτότυπο ή τα αντίτυπα (αντίγραφα) των έργων τους, τη διανομή τους στο κοινό με οποιαδήποτε μορφή μέσω πώλησης ή με άλλους τρόπους.
ε) Την εκμίσθωση και το δημόσιο δανεισμό, όσον αφορά το πρωτότυπο ή τα αντίτυπα των έργων τους.
στ) Τη δημόσια εκτέλεση των έργων τους.
ζ) Τη μετάδοση ή αναμετάδοση των έργων τους στο κοινό με τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση, με ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή με καλώδια ή με άλλους υλικούς αγωγούς ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, παραλλήλως προς την επιφάνεια της γης ή μέσω δορυφόρων.
η) Την παρουσίαση στο κοινό των έργων τους, ενσυρμάτως ή ασυρμάτως ή μεοποιονδήποτε άλλο τρόπο, καθώς και να καθιστούν προσιτά τα έργα τους στο κοινό κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση στα έργα αυτά, όπου και όταν επιλέγει ο ίδιος.
θ) Την εισαγωγή αντιτύπων των έργων τους που παρήχθησαν στο εξωτερικό χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού ή, εφόσον πρόκειται για εισαγωγή από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, αν το δικαίωμα της εισαγωγής αντιτύπων στην Ελλάδα είχε συμβατικά διατηρηθεί από τον δημιουργό.
ΑΡΘΡΟ 4
Το ηθικό Δικαίωμα
§1.Το ηθικό δικαίωμα δίνει στο δημιουργό ιδίως τις εξουσίες:
α) της απόφασης για το χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο κατά τους οποίους το έργο θα γίνει προσιτό στο κοινό (δημοσίευση)
β) της αναγνώρισης της πατρότητάς του πάνω στο έργο και ειδικότερα την εξουσία να απαιτεί, στο μέτρο του δυνατού, τη μνεία του ονόματός του στα αντίτυπα του έργου του και σε κάθε δημόσια χρήση του έργου του ή, αντίθετα, να κρατάει την ανωνυμία του ή να χρησιμοποιεί ψευδώνυμο
γ) της απαγόρευσης κάθε παραμόρφωσης, περικοπής ή άλλης τροποποίησης του έργου του, καθώς και κάθε προσβολής του δημιουργού οφειλόμενης στις συνθήκες παρουσίασης του έργου στο κοινό
δ) της προσπέλασης στο έργο του, έστω και αν το περιουσιακό δικαίωμα στο έργο ή η κυριότητα στον υλικό φορέα του έργου ανήκει σε άλλον, οπότε η προσπέλαση πρέπει να πραγματοποιείται κατά τρόπο που προκαλεί τη μικρότερη δυνατή ενόχληση στο δικαιούχο
ε) προκειμένου περί έργων λόγου ή επιστήμης, της υπαναχώρησης από συμβάσεις μεταβίβασης του περιουσιακού δικαιώματος ή εκμετάλλευσής του ή άδειας εκμετάλλευσής του εφόσον αυτό είναι αναγκαίο για την προστασία της προσωπικότητάς του εξαιτίας μεταβολής στις πεποιθήσεις του ή στις περιστάσεις και με καταβολή αποζημίωσης στον αντισυμβαλλόμενο για τη θετική του ζημία.
§3.Το ηθικό δικαίωμα είναι ανεξάρτητο από το περιουσιακό δικαίωμα και παραμένει στο δημιουργό ακόμα και μετά τη μεταβίβαση του περιουσιακού δικαιώματος.
ΑΡΘΡΟ 5
Δικαίωμα παρακολούθησης
§ 1 Ο δημιουργός του πρωτοτύπου έργου τέχνης έχει Δικαίωμα παρακολούθησης που είναι το ανεκχώρητο και αναπαλλοτρίωτο μεταξύ ζώντων δικαίωμα είσπραξης ενός ποσοστού επί του τιμήματος κάθε μεταπώλησης του εν λόγω έργου μετά την πρώτη μεταβίβασή του από το δημιουργό ή για λογαριασμό του. Παραίτηση από το Δικαίωμα παρακολούθησης δεν χωρεί. Το δικαίωμα αυτό ισχύει αποκλειστικά σε κάθε μεταπώληση στην οποία συμμετέχουν, ως πωλητές, αγοραστές ή ενδιάμεσοι, , επαγγελματίες της αγοράς έργων τέχνης, όπως οίκοι δημοπρασιών, γκαλερί έργων τέχνης και γενικά οποιοσδήποτε έμπορος έργων τέχνης. Το ποσοστό αυτό καταβάλλεται από τον πωλητή. Όταν συμπράττει και ενδιάμεσος επαγγελματίας της αγοράς έργων τέχνης, η ευθύνη για την καταβολή του ποσοστού βαρύνει αυτόν και τον πωλητή εις ολόκληρον.
ΑΡΘΡΟ 6
Αρχικός Δικαιούχος
§1.Ο δημιουργός ενός έργου είναι ο αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος επί του έργου.
§2.Τα δικαιώματα αποκτώνται πρωτογενώς χωρίς διατυπώσεις.
ΑΡΘΡΟ 12
Μεταβίβαση
§1.Το περιουσιακό δικαίωμα μπορεί να μεταβιβασθεί μεταξύ ζώντων ή αιτία θανάτου.
§2.Το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο μεταξύ ζώντων. Μετά το θάνατο του δημιουργού, το ηθικό δικαίωμα περιέρχεται στους κληρονόμους του, που οφείλουν να το ασκούν σύμφωνα με τη θέληση του δημιουργού, εφόσον τέτοια θέληση έχει ρητά εκφρασθεί.
ΑΡΘΡΟ 29
Η διάρκεια γενικώς { της πνευματικής ιδιοκτησίας }
§1. Η Πνευματική ιδιοκτησία διαρκεί όσο η ζωή του δημιουργού και εβδομήντα (70) χρόνια μετά το θάνατό του, που υπολογίζονται από την 1η Ιανουαρίου του έτους το οποίο έπεται του θανάτου του δημιουργού.
§2. Μετά τη λήξη της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, το Δημόσιο, εκπροσωπούμενο από τον Υπουργό Πολιτισμού, μπορεί να ασκεί τις εξουσίες αναγνώρισης της πατρότητας του δημιουργού και τις εξουσίες προστασίας της ακεραιότητας του έργου που απορρέουν από το ηθικό δικαίωμα κατά το άρθρο 4 του παρόντος νόμου ως ανωτέρω.
Σύμφωνα με τον Ν. 4308/2014 { Ε.Λ.Π. } ορίζονται οι υποχρεώσεις για την τήρηση των λογιστικών – φορολογικών βιβλίων, έκδοση φορολογικών στοιχείων και οι διαδικασίες τρόπου τήρησης των βιβλίων των οντοτήτων και των ελεύθερων επαγγελματιών.
Όπως ορίζεται στο άρθρο 39 §1γ - Δεν υπόκειται στις ρυθμίσεις αυτού του νόμου τα παρακάτω φυσικά πρόσωπα :
§1γ. Δημόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι ή συνταξιούχοι που είναι συγγραφείς ή εισηγητές εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων, εφόσον δεν ασκούν άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την Νομολογία συγγραφέας θεωρείται κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ασχολείται συστηματικά ή ευκαιριακά με τη συγγραφή επιστημονικών συγγραμμάτων ή άλλου είδους βιβλίων το οποία είναι έργα δικής του μελέτης και πνευματικής ιδιοκτησίας .
Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 8 §10 των Ε.Λ.Π. …
§10. Οι οντότητες που υπόκεινται στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου όταν συναλλάσσονται ως αγοραστές με πρόσωπα μη υπόχρεα στην έκδοση τιμολογίου, εκδίδουν σχετικό παραστατικό προς τεκμηρίωση και αναγνώριση της συναλλαγής. Το παραστατικό αυτό αναφέρει:
α) Την ημερομηνία έκδοσης.
β) Την επωνυμία, τη διεύθυνση και τον αριθμό φορολογικού μητρώου του αντισυμβαλλόμενου.
γ) Την ποσότητα και το είδος των παραδιδόμενων αγαθών ή την έκταση και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών.
δ) Την ημερομηνία κατά την οποία πραγματοποιήθηκε ή ολοκληρώθηκε η παράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών.
ε) Την αξία μονάδας αγαθού ή υπηρεσίας, κατά περίπτωση, και το συνολικό ποσό της συναλλαγής.
στ) Το είδος και το ποσό τυχόν φορολογικών επιβαρύνσεων.
Το στοιχείο που προβλέπεται από την §10 { ως ανωτέρω } για την πληρωμή των συγγραφικών δικαιωμάτων εκδίδεται από τον αγοραστή .
Διευκρινίζεται ότι ειδικά για τα συγγραφικά δικαιώματα, δεν υπάρχει και δεν θεμελιώνεται άσκηση δραστηριότητας με την έννοια που απαιτούν οι φορολογικές διατάξεις, καθώς δεν δημιουργεί η είσπραξη συγγραφικών δικαιωμάτων επιχειρηματική δραστηριότητα, αφού είναι δυνατόν ένα πρόσωπο να συγγράψει ένα έργο και να δικαιούται συγγραφικά δικαιώματα σε όλη τη διάρκεια ζωής του έργου, ή εφ’ όρου ζωής του συγγραφέα ή και κατ’ επέκταση μέχρι τους κληρονόμους αυτού .
Σύμφωνα με τον Ν. 4172/2013 και το άρθρο 35 ορίζεται ότι στο εισόδημα από κεφάλαιο περιλαμβάνεται το εισόδημα που αποκτά ένα φυσικό πρόσωπο και προκύπτει στο φορολογικό έτος σε μετρητά ή σε είδος με τη μορφή μερισμάτων , τόκων , δικαιωμάτων καθώς και το εισόδημα από ακίνητη περιουσία.
Τα συγγραφικά δικαιώματα δεν έχουν καμία σχέση με την παροχή υπηρεσιών αφού συνδέονται με ένα πνευματικό έργο επί του οποίου οι δημιουργοί του έχουν πνευματική ιδιοκτησία και διατηρούν τα αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα τόσο επί του έργου { περιουσιακό δικαίωμα } όσο και επί του δικαιώματος της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό { ηθικό δικαίωμα } ακόμα και μετά το θάνατο τους.
Επίσης όταν οι συγγραφείς παραχωρούν τα συγγραφικά δικαιώματα τους ουδεμία υπηρεσία προσφέρουν, αφού δεν εκδίδουν οι ίδιοι τα έργα τους και δεν αναλαμβάνουν δαπάνες τύπωσης ή κυκλοφορίας αυτών και εφόσον δεν έχουν έναρξη εργασιών με δραστηριότητα την εκμετάλλευση πνευματικού κεφαλαίου.
Επειδή οι συγγραφείς αμείβονται για δικαιώματα εκμετάλλευσης περιουσιακού στοιχείου δεν εισφοροδοτούνται και επίσης δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 55 του Ν 4509/2017 αμειβομένων με Παραστατικά Παρεχομένων Υπηρεσιών { τίτλος κτήσης }.
Σχετικά με το θέμα της υπαγωγής των πνευματικών ή συγγενικών δικαιωμάτων επί έργων σε ασφαλιστικές υπερ ΕΦΚΑ εισφορές ισχύει ότι :
Α) στις περιπτώσεις συνταξιούχων, η λήψη εσόδων από πνευματικά δικαιώματα δεν συνιστά ανάληψη δραστηριότητας και αφενός δεν επιφέρουν μείωση της σύνταξης που τους χορηγείται (Φ.80000/ΟΙΚ.10568/222/16-2-18 και Φ.80000/οικ.12151/274/19-3-18 έγγραφα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης), αφετέρου δεν υπόκεινται σε εισφοροδότηση (Αριθμ. Πρωτ. Δ.ΑΣΦ. /316/725222/2019),
Β) Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις με την παρ. 7α του άρθρου 75 του Ν.4826/2021 προβλέπεται ότι από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών εξαιρούνται, μεταξύ άλλων, τα πρόσωπα υπέρ των οποίων εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης) για έσοδα από πνευματικά ή συγγενικά δικαιώματα επί έργων. ΑΝ.Κ.
Συντακτική Ομάδα Oenet